Merce Cunningham 100 Yaşında

20. yüzyılın en etkili koreograflarından Cunningham’ın film ve video işleri, Merce Cunningham Trust ve Electronic Arts Intermix iş birliğiyle 11 Temmuz’dan 3 Ağustos’a SALT Beyoğlu’ndaki Açık Sinema’da.

“Dansa devam edebilmek için dans etmeyi sevmek lazım. Ondan kalan ne var ki geriye; ne arşivlenecek metinler, ne duvarlara asılacak veya müzelerde sergilenecek resimler, ne basılıp satılacak şiirler… Yaşadığını hissettiğin o uçucu an haricinde.” Merce Cunningham

70 yıla yakın pratiği boyunca güncel sanat, görsel sanatlar, performans sanatları ve müziğin sınırlarını zorlayan bir dansçı, koreograf ve eğitmen… Dans ve hareketin özünü yakalamak ve yansıtmak üzere Arne Arnbom, Charles Atlas, Elliot Caplan ve Richard Moore gibi yönetmenlerle iş birlikleri yaparak sıra dışı yöntemler geliştiren çok yönlü bir sanatçı. SALT, 20. yüzyıl avangardının öncü ismi Merce Cunningham’ın doğumunun 100. yıl dönümüne özel etkinlikler paralelinde, SALT Beyoğlu’nda bir gösterim programı sunuyor.

Yönetmenliğini Arne Arnbom’un, müziğini John Cage’in yaptığı Antic Meet [Gülünç Karşılaşma] (1964) filmi hicivli bir varyeteyi çağrıştırıyor. Dostoyevski’nin İvan Karamazov karakterinden “saçmalığın gerekliliği”ne dair bir alıntının ardından bir grup dansçı arasında beliren Cunningham, palyaçoyu andıran hareketleriyle “kurallarını hiç bilmediği bir topluma” ayak uydurmaya çalışıyor.

İki yıl sonra yine Arnbom ve Cage iş birliğiyle üretilen Variations V [Çeşitlemeler V], Cunningham’ın koreografi pratiğini derinden etkileyen, 1960’ların “intermedya” deneylerine örnek teşkil ediyor. Stan VanDerBeek’in projeksiyonları ve Nam June Paik’in bozuk TV görüntüleriyle video bir mecra olarak performansa eklemlenirken dansçıların hareketleriyle tetiklenen sesler akabinde müzisyenlerce değiştiriliyor veya erteleniyor.

Yönetmen ve eski dansçı Richard Moore’un çektiği; müziklerini Cage ile David Tudor ve Gordon Mumma’nın yaptığı; Cunningham’ın ölümünün ardından Charles Atlas’ın 16 mm filmden aktararak renklendirdiği Assemblage [Toplaşma], Kasım 1968’de San Francisco’nun Ghirardelli Meydanı’nda geçiyor. Öznesi Cunningham Dans Topluluğu ve kentsel dönüşümle bir alışveriş bölgesine çevrilen meydan olan filmdeki dans performansı, mekân ve zamanın parçalanmışlığına gönderme yapıyor.

Cunningham’ın Elliot Caplan ile yönetmenliğini üstlendiği, BBC ortak yapımı Points in Space [Uzaydaki Noktalar] (1986), hem yeni bir dans koreografisi hem de bunun üzerine bir belgesel hazırlamanın heyecan ve zorluklarını anlatıyor. Einstein’ın meşhur sözünden esinle adlandırılan video işi, Cunningham, dans topluluğu üyeleri ve müzisyen Cage ile söyleşilerin yanı sıra New York ve Londra’daki provalardan sahneler içeriyor.

Beach Birds [Sahil Kuşları] adlı dansın 35 mm film uyarlaması olan, Cage’in müziklerinin eşlik ettiği Beach Birds for Camera [Sahil Kuşları Kamera Karşısında] (1993), hareketin nasıl aktığı ve algılandığına ilişkin olarak Cunningham’ın görüşlerini temsil ediyor. Caplan’ın yönetmenliğinde kamera, sahneyi bir odak noktası almak yerine, film boyunca her bir ayrıntının kendi seyrinde hayat bulmasına ve izleyicinin çeşitli açılardan performansın bileşenlerini keşfetmesine olanak tanıyor.

Merce Cunningham Trust ve Electronic Arts Intermix iş birliğiyle hazırlanan Merce Cunningham 100 Yaşında gösterimleri, 11 Temmuz’dan 3 Ağustos’a her Perşembe, Cuma ve Cumartesi günü SALT Beyoğlu’ndaki Açık Sinema’da gerçekleştirilecektir. Program herkesin katılımına açık ve ücretsizdir.

11-13 TEMMUZ / 18-20 TEMMUZ / 25-27 TEMMUZ / 1-3 AĞUSTOS

12.00 Antic Meet [Gülünç Karşılaşma], 1964
İngilizce; altyazısız (27 dakika)

12.30 Variations V [Çeşitlemeler V], 1966
İngilizce; altyazısız (49 dakika)

13.30 Assemblage [Toplaşma], 1968
İngilizce; altyazısız (58 dakika)

14.30 Points in Space [Uzaydaki Noktalar], 1986
İngilizce; altyazısız (56 dakika)

15.30 Beach Birds for Camera [Sahil Kuşları Kamera Karşısında], 1993
İngilizce; altyazısız (30 dakika)

16.00 Antic Meet [Gülünç Karşılaşma], 1964
İngilizce; altyazısız (27 dakika)

16.30 Variations V [Çeşitlemeler V], 1966
İngilizce; altyazısız (49 dakika)

17.30 Assemblage [Toplaşma], 1968
İngilizce; altyazısız (58 dakika)

18.30 Points in Space [Uzaydaki Noktalar], 1986
İngilizce; altyazısız (56 dakika)

19.30 Beach Birds for Camera [Sahil Kuşları Kamera Karşısında], 1993
İngilizce; altyazısız (30 dakika)