Salt Araştırma Özer Kabaş Arşivi
Özer Kabaş, İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi, 1979 (Fotoğraf: Şahin Kaygun)
Salt Araştırma, Özer Kabaş Arşivi
Salt Araştırma, Özer Kabaş Arşivi
Sanatçı, eğitimci ve yazar Özer Kabaş’ın (1934-1998) arşivi Salt Araştırma’daki sanatçı arşivleri arasına eklenerek archives.saltresearch.org‘da erişime açıldı.
Özer Kabaş Arşivi, sanatçının işleri, eğitimi ve akademik çalışmaları ile öğretim üyeliği boyunca Robert Kolej Yüksek Okulu ve İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi’ndeki tecrübelerine ışık tutan fotoğraf, dia, belge ve efemera gibi malzemeleri bir araya getiriyor. Dijitalleştirme ve kataloglama çalışmaları süren arşivin erişime açılan ilk kısmı ise Kabaş’ın eğitimi, akademik yaşamı ve üretimine odaklanıyor.
Koleksiyon, sanatçının Robert Kolej’deki öğrencilik döneminden Mimar Sinan Üniversitesi’ndeki öğretim üyeliğine uzanan sürece dair belge ve görselleri kapsıyor. Kabaş’ın Robert Kolej Yüksek Okulu’ndaki öğretim üyeliği dönemi ve Kolej’in Boğaziçi Üniversitesi’ne dönüşüm sürecine ilişkin belgeler ile Kolej’in 1968-1971 yıllarındaki idari, sosyal ve kültürel faaliyetlerini sunan Robert Kolej Öğrenci Birliği (RKÖB) yayın organı Birlik de erişime açılan kaynaklar arasında yer alıyor. Kabaş’ın işleri ve katıldığı sergilere dair belge ve görseller yakın zamanda koleksiyona eklenecek.
Kabaş’ın arşivindeki zanaat, tasarım ve sinema konulu kaynaklar, temel tasarım eğitimi üzerine notları, çalışmaları ve tezleri incelenmeyi bekleyen pek çok konuyu barındırıyor. İlk kez Sentez ve Montaj: Özer Kabaş Yazıları kitabı üzerinden sunulan uzun soluklu araştırma süreci, arşivin sunduğu kaynaklar eşliğinde geliştirilmeye devam edecek.
Özer Kabaş Hakkında
1934’te Mersin’de doğdu. 1946’da girdiği Robert Kolej’de tiyatro ve spor faaliyetleriyle ilgilendi; Cevat Çapan’la Köşebaşı, Engin Cezzar’la Jül Sezar oyunlarında oynadı. 1957’de Robert Kolej Yüksek Okulu (bugünkü adıyla Boğaziçi Üniversitesi) Makine Mühendisliği Bölümü’nden mezun oldu. 1957-1962 yıllarında ABD’de Yale School of Art’ta eğitim gördü. 1961’de Resim Bölümü’nden lisans derecesini aldı. Josef Albers, Bernard Chaet, Neil Welliver, William H. Bailey, Richard Claude Ziemann, Rico Lebrun, Gabor Peterdi, Sewell Sillman, Peter Milton, Jack Tworkov gibi sanatçıların öğrencisi oldu. 1962 yılında desen dalında birincilikle ödüllendirildiği lisansüstü derecesini aldı. Aynı yıl Ross-Talalay Gallery’de (New Haven, ABD) ilk kişisel sergisini açtı.
Kabaş, 1964-1974 yıllarında Robert Kolej Yüksek Okulu’nda (Boğaziçi Üniversitesi) öğretim üyesi olarak görev yaptı. 12 Mart 1971’de kapatılan Robert Kolej Sinema Kulübü’nün danışmanlığını yürüttü. Türkiye’de ilk kısa film şenliğini başlatan kulübün 1967’de düzenlenmesine vesile olduğu I. Hisar Kısa Film Yarışması’nda 16mm dalında İstanbul Hatırası filmi ile birincilik ödülü aldı. Öğretim üyeliğinin yanı sıra öğrenciler için sosyal bir merkez olan ve tiyatroyu da kapsayan “Social Hall”un yöneticiliğini yaptı; burada sergiler ve konferanslar düzenledi. Aptullah Kuran ile birlikte sanat tarihi dersleri de veren Kabaş, 1971’de İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi Temel Sanat Eğitimi Kürsüsü’ne (yarı zamanlı) katılarak ders vermeye başladı ve ressam Altan Gürman, heykeltıraş Ali Teoman Germaner, mimar Erkal Güngören ile birlikte Temel Sanat Eğitimi dersinin çekirdek kadrosunu oluşturdu. Aynı yıl, kardeşleri Mehmet ve Vedat Kabaş ile Urart Sanat Atölyesi’ni kurarak modern takı tasarımına öncülük etti. 1973 yılında Akbank Yaratıcı Gücü Teşvik Yarışması’nın seramik ve metal işleri (kuyumculuk) dalında üçüncülük ödülü aldı. 1974’te Akademi’nin öğretim kadrosuna katıldıktan kısa bir zaman sonra Urart’tan ayrıldı.
Kabaş, 1976’da Altan Adalı, Ali Teoman Germaner, Seyyit Bozdoğan, Mehmet Güleryüz ve Altan Gürman ile birlikte Devlet Güzel Sanatlar Galerisi’ndeki (Ankara) İstanbul’dan 6.6.6.6.6.6 Ressam grup sergisine katıldı. Aynı dönemde denizin akışkanlık ve değişkenliğinin yağlı boyayla karşılaşması üzerine yoğunlaştı; deniz, emek, insan ilişkisine yöneldi. Deniz sanat pratiğini şekillendirdi ve yaşamında çok önemli bir yer tuttu.
1976’da İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi Temel Sanat Eğitimi Kürsüsü’nde Gestalt kuramı, enformasyon estetiğine dayalı temel tasarım eğitimi gibi çalışma alanlarından beslenen Tüm-Çevresel Gerçekçilik: Bildirişim ve Sibernetik Kuramları Açısından Plastik Sanatların Oluşumuna Bir Bakış başlıklı yeterlik tezini verdi. 1980’de aynı kurumda Resim Anasanat Dalı’nda Plastik Sanatlara Özgü Temel Çizim ve Tasarım Uygulamalarında Bildirişimsel Yaklaşım başlıklı doçentlik tezini hazırladı. Köy Postası (1979) gravürü ile 1. Günümüz İstanbul Sanatçıları Açıkhava Sergisi’nde Özgün Baskı Başarı Ödülü kazanan sanatçılar arasında yer aldı. 1981’de Güzel Sanatlar Eğitiminde Temel Tasarım ve Temel Desen Dersinin Yöntemli Bir Uygulama Çalışması adlı eğitim kitabını kaleme aldı. 1985’te Mimar Sinan Üniversitesi Resim Anasanat Dalı’nda doçent kadrosuna atandı, 1990’da profesör oldu.
1991’den itibaren Resim Anasanat Dalı Başkanlığı yapan Özer Kabaş, 1998 yılında yaşama veda etti.
Salt Araştırma Sanat Arşivi
Salt Araştırma bünyesinde derlenen ve 2 milyonun üzerinde belgeyi içeren dijital arşivler “Sanat”, “Mimarlık ve Tasarım” ile “Kent, Toplum ve Ekonomi” alanlarını kapsar. Sanat Arşivi, 1950 sonrası Türkiye sanat tarihine odaklanır; bu dönemde gerçekleştirilmiş tarihî öneme sahip sergilerin yanı sıra küratör ve sanatçıların üretimleri ile müze, inisiyatif ve dernek gibi sanat kuruluşlarına ait yazılı ve görsel belgeleri içerir. Aralarında Ahmet Öktem, Altan Gürman (Arter iş birliğinde), Cengiz Çekil, Gülsün Karamustafa, Hüseyin Bahri Alptekin, Moni Salim Özgilik, Mustafa Altıntaş, Kutluğ Ataman, Nur Koçak, Sabiha Rüştü Bozcalı, Serhat Kiraz, Tomur Atagök ve Yusuf Taktak’ın da bulunduğu kapsamlı sanatçı arşivleri Salt Araştırma’da bir araya getirilir. Bunlara Borusan Sanat Galerisi, MARS İstanbul, Resim ve Heykel Müzeleri Derneği, Proje4L ile Mine Sanat Galerisi’nin düzenlediği sergi ve etkinliklere dair kaynakları içeren arşivler eşlik eder. Gürel Yontan ve İpek Duben arşivlerinin dijitalleştirme ve kataloglama çalışmalarıysa devam etmektedir.
Özer Kabaş Arşivi, sanatçının işleri, eğitimi ve akademik çalışmaları ile öğretim üyeliği boyunca Robert Kolej Yüksek Okulu ve İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi’ndeki tecrübelerine ışık tutan fotoğraf, dia, belge ve efemera gibi malzemeleri bir araya getiriyor. Dijitalleştirme ve kataloglama çalışmaları süren arşivin erişime açılan ilk kısmı ise Kabaş’ın eğitimi, akademik yaşamı ve üretimine odaklanıyor.
Koleksiyon, sanatçının Robert Kolej’deki öğrencilik döneminden Mimar Sinan Üniversitesi’ndeki öğretim üyeliğine uzanan sürece dair belge ve görselleri kapsıyor. Kabaş’ın Robert Kolej Yüksek Okulu’ndaki öğretim üyeliği dönemi ve Kolej’in Boğaziçi Üniversitesi’ne dönüşüm sürecine ilişkin belgeler ile Kolej’in 1968-1971 yıllarındaki idari, sosyal ve kültürel faaliyetlerini sunan Robert Kolej Öğrenci Birliği (RKÖB) yayın organı Birlik de erişime açılan kaynaklar arasında yer alıyor. Kabaş’ın işleri ve katıldığı sergilere dair belge ve görseller yakın zamanda koleksiyona eklenecek.
Kabaş’ın arşivindeki zanaat, tasarım ve sinema konulu kaynaklar, temel tasarım eğitimi üzerine notları, çalışmaları ve tezleri incelenmeyi bekleyen pek çok konuyu barındırıyor. İlk kez Sentez ve Montaj: Özer Kabaş Yazıları kitabı üzerinden sunulan uzun soluklu araştırma süreci, arşivin sunduğu kaynaklar eşliğinde geliştirilmeye devam edecek.
Özer Kabaş Hakkında
1934’te Mersin’de doğdu. 1946’da girdiği Robert Kolej’de tiyatro ve spor faaliyetleriyle ilgilendi; Cevat Çapan’la Köşebaşı, Engin Cezzar’la Jül Sezar oyunlarında oynadı. 1957’de Robert Kolej Yüksek Okulu (bugünkü adıyla Boğaziçi Üniversitesi) Makine Mühendisliği Bölümü’nden mezun oldu. 1957-1962 yıllarında ABD’de Yale School of Art’ta eğitim gördü. 1961’de Resim Bölümü’nden lisans derecesini aldı. Josef Albers, Bernard Chaet, Neil Welliver, William H. Bailey, Richard Claude Ziemann, Rico Lebrun, Gabor Peterdi, Sewell Sillman, Peter Milton, Jack Tworkov gibi sanatçıların öğrencisi oldu. 1962 yılında desen dalında birincilikle ödüllendirildiği lisansüstü derecesini aldı. Aynı yıl Ross-Talalay Gallery’de (New Haven, ABD) ilk kişisel sergisini açtı.
Kabaş, 1964-1974 yıllarında Robert Kolej Yüksek Okulu’nda (Boğaziçi Üniversitesi) öğretim üyesi olarak görev yaptı. 12 Mart 1971’de kapatılan Robert Kolej Sinema Kulübü’nün danışmanlığını yürüttü. Türkiye’de ilk kısa film şenliğini başlatan kulübün 1967’de düzenlenmesine vesile olduğu I. Hisar Kısa Film Yarışması’nda 16mm dalında İstanbul Hatırası filmi ile birincilik ödülü aldı. Öğretim üyeliğinin yanı sıra öğrenciler için sosyal bir merkez olan ve tiyatroyu da kapsayan “Social Hall”un yöneticiliğini yaptı; burada sergiler ve konferanslar düzenledi. Aptullah Kuran ile birlikte sanat tarihi dersleri de veren Kabaş, 1971’de İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi Temel Sanat Eğitimi Kürsüsü’ne (yarı zamanlı) katılarak ders vermeye başladı ve ressam Altan Gürman, heykeltıraş Ali Teoman Germaner, mimar Erkal Güngören ile birlikte Temel Sanat Eğitimi dersinin çekirdek kadrosunu oluşturdu. Aynı yıl, kardeşleri Mehmet ve Vedat Kabaş ile Urart Sanat Atölyesi’ni kurarak modern takı tasarımına öncülük etti. 1973 yılında Akbank Yaratıcı Gücü Teşvik Yarışması’nın seramik ve metal işleri (kuyumculuk) dalında üçüncülük ödülü aldı. 1974’te Akademi’nin öğretim kadrosuna katıldıktan kısa bir zaman sonra Urart’tan ayrıldı.
Kabaş, 1976’da Altan Adalı, Ali Teoman Germaner, Seyyit Bozdoğan, Mehmet Güleryüz ve Altan Gürman ile birlikte Devlet Güzel Sanatlar Galerisi’ndeki (Ankara) İstanbul’dan 6.6.6.6.6.6 Ressam grup sergisine katıldı. Aynı dönemde denizin akışkanlık ve değişkenliğinin yağlı boyayla karşılaşması üzerine yoğunlaştı; deniz, emek, insan ilişkisine yöneldi. Deniz sanat pratiğini şekillendirdi ve yaşamında çok önemli bir yer tuttu.
1976’da İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi Temel Sanat Eğitimi Kürsüsü’nde Gestalt kuramı, enformasyon estetiğine dayalı temel tasarım eğitimi gibi çalışma alanlarından beslenen Tüm-Çevresel Gerçekçilik: Bildirişim ve Sibernetik Kuramları Açısından Plastik Sanatların Oluşumuna Bir Bakış başlıklı yeterlik tezini verdi. 1980’de aynı kurumda Resim Anasanat Dalı’nda Plastik Sanatlara Özgü Temel Çizim ve Tasarım Uygulamalarında Bildirişimsel Yaklaşım başlıklı doçentlik tezini hazırladı. Köy Postası (1979) gravürü ile 1. Günümüz İstanbul Sanatçıları Açıkhava Sergisi’nde Özgün Baskı Başarı Ödülü kazanan sanatçılar arasında yer aldı. 1981’de Güzel Sanatlar Eğitiminde Temel Tasarım ve Temel Desen Dersinin Yöntemli Bir Uygulama Çalışması adlı eğitim kitabını kaleme aldı. 1985’te Mimar Sinan Üniversitesi Resim Anasanat Dalı’nda doçent kadrosuna atandı, 1990’da profesör oldu.
1991’den itibaren Resim Anasanat Dalı Başkanlığı yapan Özer Kabaş, 1998 yılında yaşama veda etti.
Salt Araştırma Sanat Arşivi
Salt Araştırma bünyesinde derlenen ve 2 milyonun üzerinde belgeyi içeren dijital arşivler “Sanat”, “Mimarlık ve Tasarım” ile “Kent, Toplum ve Ekonomi” alanlarını kapsar. Sanat Arşivi, 1950 sonrası Türkiye sanat tarihine odaklanır; bu dönemde gerçekleştirilmiş tarihî öneme sahip sergilerin yanı sıra küratör ve sanatçıların üretimleri ile müze, inisiyatif ve dernek gibi sanat kuruluşlarına ait yazılı ve görsel belgeleri içerir. Aralarında Ahmet Öktem, Altan Gürman (Arter iş birliğinde), Cengiz Çekil, Gülsün Karamustafa, Hüseyin Bahri Alptekin, Moni Salim Özgilik, Mustafa Altıntaş, Kutluğ Ataman, Nur Koçak, Sabiha Rüştü Bozcalı, Serhat Kiraz, Tomur Atagök ve Yusuf Taktak’ın da bulunduğu kapsamlı sanatçı arşivleri Salt Araştırma’da bir araya getirilir. Bunlara Borusan Sanat Galerisi, MARS İstanbul, Resim ve Heykel Müzeleri Derneği, Proje4L ile Mine Sanat Galerisi’nin düzenlediği sergi ve etkinliklere dair kaynakları içeren arşivler eşlik eder. Gürel Yontan ve İpek Duben arşivlerinin dijitalleştirme ve kataloglama çalışmalarıysa devam etmektedir.
