Yuvarlak Masa Toplantıları: Sorumluluklar Üzerine
Salt Beyoğlu
6 Nisan 2024 12.15 – 17.00
Handan Börüteçene’nin özel bir koleksiyonun deposundan kaybolan 1991 tarihli heykeli
Sanatçının izniyle
Sanatçının izniyle
Açık Sinema
Sanatçı bir eserini hediye ettiğinde, sattığında, davet üzerine kamuya açık bir alana yerleştirdiğinde veya süreli bir sergiye katıldığında bir emanet bırakmış olur. İşiyle arasındaki ilişki, bazı mali haklarını devrettiğinde dahi, manevi haklar ile korunur.
Salt Beyoğlu’nda devam eden Üç İç Denizin Ülkesi, sanatçı Handan Börüteçene’nin kaydı tutulmamış, gözden ırak kalıp doğru şekilde muhafaza edilmemiş ve kaybedilmiş işlerine vurgu yaparken Türkiye’de sanat eserlerine yönelik ihmalkâr tavra da dikkat çekiyor. Serginin gündeme getirdiği bu tavra referansla düzenlenen iki yuvarlak masa toplantısından ilki, daha çok tarihsel bir bakış açısı oluşturmakla ilgilenirken ikincisi belli bir aciliyeti barındırıyor. Birinci oturumda, örnek vakalardan yola çıkan konuşmacıların katkısıyla Türkiye’de sanatın maddi belleğinin aşınmasının arkasındaki koşullar değerlendirilecek; süregiden tahribat kültürüne dair tespit ve görüşler paylaşılacak. Deneyim ve tanıklıklar temelinde pratik öneriler türetmeye odaklı ikinci oturumda ise sanatçı, temsilci ve koleksiyoncuların sorumlulukları ile aralarındaki ilişki tartışmaya açılacak. “İhtilaf durumlarında uzlaşma nasıl sağlanır?”, “Bilinçli bir koruma etiği nasıl tahsis edilir?” gibi sorular üzerinde durulacak.
Herkesin katılımına açık program ile sanatçıların öznel deneyimleri ve kayıp eser hikâyelerinin tümüne kucak açılamasa da, seçili örnekler üzerinden kayıp eser vakalarına dair bir çerçeve oluşturulması amaçlanıyor.
PROGRAM
12.15-12.30 Açılış
12.30-14.30 Katılımcılar: Ferda Çağlayan, Osman Erden, Ayşe H. Köksal, Ali Şentürk
14.30-15.00 Ara
15.00-17.00 Katılımcılar: Selim Bilen, Behiye Bobaroğlu, Haro Cümbüşyan, Saliha Yavuz
Selim Bilen, avukat. Maltepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde lisans eğitimini aldıktan sonra fikir ve sanat eserleri ile medya hukuku alanında yüksek lisansını tamamladı. İstanbul’da yaşayan ve çalışan Bilen, 2010 yılından beri fikir ve sanat eserleri hukuku üzerine çalışıyor ve sanatçılara hukuki destek veriyor.
Behiye Bobaroğlu, Yıldız Teknik Üniversitesi Sanat Yönetimi Programı’nda lisans, Marmara Üniversitesi Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü’nde yüksek lisans öğrenimi gördü. Çeşitli kurum, sanatçı ve koleksiyoncularla koleksiyon, arşiv ve kütüphanecilik alanlarında çalışmalar yürüttü. Hâlen Arter’de Koleksiyon Yöneticisi olarak görev yapıyor ve Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Sanat Eserleri Konservasyonu ve Restorasyonu Bölümü’nde arşivleme üzerine ders veriyor.
Haro Cümbüşyan, bir sosyal girişimci ve medya sanatı koleksiyoncusudur. Büyük şehirlerde sürdürülebilir gıda üretimi ve tüketiminin tasarım, teknoloji ve politikalarına odaklanan İstanbul merkezli bir sosyal girişim olan EK BİÇ YE İÇ‘in kurucu direktörüdür. Öncesinde, özel sanat koleksiyonlarını geçici olarak kamuya ve eleştirel incelemeye açan, kâr amacı gütmeyen bir sanat girişimi olan collectorspace’i kurdu. Koleksiyoncuların sanat işlerine ve sanat ekosistemindeki paydaşlarına karşı etik sorumluluklarını kodlamayı amaçlayan Ethics of Collecting girişiminin kurucu grubunda yer aldı. Hâlen SAHA Derneği (İstanbul) ve Centre d’Art Contemporain Genève (Cenevre) Yönetim Kurulu’nda, Protocinema (New York/İstanbul) ve HEK (Basel) Danışma Kurulu’nda, MoMA Media and Performance (New York) ve Kunsthaus Zürich, Gruppe Junge Kunst (Zürih) Alım Komitesi’nde, LOOP Video Fair (Barselona) Seçici Kurulu’nda görev almaktadır.
Ferda Çağlayan, Marmara Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi’nden mezun oldu. 2002-2019 yıllarında Özel MEF Okulları ve MEF Üniversitesi’nde fotoğraf dersleri verdi. 2000-2021 yıllarında Atlas Dergisi, Atlas Tarih, Atlas Tatil, Evrensel Kültür, Mimarist, Beşiktaş Artı, Magma, Virüs dergilerinde ve Sanatatak sitesinde yazı ve fotoğrafları yayımlandı. Kadıköy Heykelleri kitabı 2018’de Kadıköy Belediyesi Kültür Yayınları tarafından yayımlandı. Kamusal alanda heykel ve Türk heykeline ilişkin araştırmalarının çıktılarını Salt, Pera Müzesi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi ve Marmara Üniversitesi’nde sundu. 2021-2023 yıllarında İBB Kamusal Sanat Danışma Kurulu üyesi olarak görev aldı. Türkiye resim, heykel ve fotoğraf tarihiyle ilgili araştırma projelerini sürdürüyor.
Osman Erden, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Sanat Tarihi Bölümü’nde öğretim üyesi. Doktorasını 2011’de, MSGSÜ’de Batı Sanatı ve Çağdaş Sanat Programı’nda “Türkiye’de Güncel Sanat Alanını Şekillendiren Unsurlar” başlıklı teziyle tamamladı. 2008-2011 yıllarında Uluslararası Sanat Eleştirmenleri Derneği (AICA) Türkiye Şubesi’nin yönetim kurulunda yer aldı; 2011-2014 yıllarında başkanlık görevini yürüttü. Modern Sanatın Kısa Tarihi kitabı 2016’da yayımlandı. Hâlen Erken Dönem Modern Sanatı ve Almanya’da Nazi İktidarının Kültür Politikaları kitapları üzerine çalışmalarını sürdürüyor.
Ayşe H. Köksal, Özyeğin Üniversitesi Mimarlık ve Tasarım Fakültesi’nde öğretim üyesi. Boğaziçi Üniversitesi Tarih Bölümü’nden mezun olduktan sonra, yüksek lisansını European Studies of Society, Science and Technology Programı’nda; doktora çalışmasını İstanbul Teknik Üniversitesi Sanat Tarihi Programı’nda tamamladı. Fulbright bursuyla Tufts University’de sanat tarihçisi Prof. Dr. Andrew McClellan ile müze teorileri üzerine çalışma imkânı buldu. College Arts Association üyesi olan Köksal, E-Skop Sanat Tarihi ve Eleştiri Dergisi‘nin editörlerindendir. Köksal’ın çeşitli ulusal ve uluslararası dergilerde akademik ve eleştiri yazıları bulunmaktadır. Resim ve Heykel Müzesi: Bir Varoluş Öyküsü adlı kitabı 2021’de İletişim tarafından yayımlanmıştır.
Ali Şentürk, Antalya’da yaşayan bir sanatçı. Lisans ve yüksek lisans eğitimini Hacettepe Üniversitesi Heykel Bölümü’nde tamamladı. Heykel, resim, fotoğraf, video, performans mecralarında üretiyor. Operasyon Kamusal Alan (2013-süregelen) enstalasyonunda, 2000’lerden itibaren kamusal alan ya da iç mekânda kırılan, yıkılan, saldırıya uğrayan ve tartışmalı bulunan heykelleri belgeledi. 2017’de Faruk Sade Sanat Fonu’nu (FSSF) alan proje, aynı adla kitaplaştırıldı.
Saliha Yavuz, sanatçı hakları, belgeleri, inisiyatifler ve kolektifler, Türkiye’de sanat alanındaki örgütlenmeler, sanat emekçilerinin hakları üzerine araştırıyor. 2014’ten bu yana seminerler veriyor, sanat yayınlarına yazılar yazıyor. Artwalk İstanbul’un kurucusu, İzmir’deki Hayy Açık Alan kurucu ortağı, ARD Collection Arşiv ve Projeler Koordinatörü, Omuz Dayanışma ve Paylaşım Ağı gönüllü kolaylaştırıcılarındandır. AICA Türkiye üyesidir.
Sanatçı bir eserini hediye ettiğinde, sattığında, davet üzerine kamuya açık bir alana yerleştirdiğinde veya süreli bir sergiye katıldığında bir emanet bırakmış olur. İşiyle arasındaki ilişki, bazı mali haklarını devrettiğinde dahi, manevi haklar ile korunur.
Salt Beyoğlu’nda devam eden Üç İç Denizin Ülkesi, sanatçı Handan Börüteçene’nin kaydı tutulmamış, gözden ırak kalıp doğru şekilde muhafaza edilmemiş ve kaybedilmiş işlerine vurgu yaparken Türkiye’de sanat eserlerine yönelik ihmalkâr tavra da dikkat çekiyor. Serginin gündeme getirdiği bu tavra referansla düzenlenen iki yuvarlak masa toplantısından ilki, daha çok tarihsel bir bakış açısı oluşturmakla ilgilenirken ikincisi belli bir aciliyeti barındırıyor. Birinci oturumda, örnek vakalardan yola çıkan konuşmacıların katkısıyla Türkiye’de sanatın maddi belleğinin aşınmasının arkasındaki koşullar değerlendirilecek; süregiden tahribat kültürüne dair tespit ve görüşler paylaşılacak. Deneyim ve tanıklıklar temelinde pratik öneriler türetmeye odaklı ikinci oturumda ise sanatçı, temsilci ve koleksiyoncuların sorumlulukları ile aralarındaki ilişki tartışmaya açılacak. “İhtilaf durumlarında uzlaşma nasıl sağlanır?”, “Bilinçli bir koruma etiği nasıl tahsis edilir?” gibi sorular üzerinde durulacak.
Herkesin katılımına açık program ile sanatçıların öznel deneyimleri ve kayıp eser hikâyelerinin tümüne kucak açılamasa da, seçili örnekler üzerinden kayıp eser vakalarına dair bir çerçeve oluşturulması amaçlanıyor.
PROGRAM
12.15-12.30 Açılış
12.30-14.30 Katılımcılar: Ferda Çağlayan, Osman Erden, Ayşe H. Köksal, Ali Şentürk
14.30-15.00 Ara
15.00-17.00 Katılımcılar: Selim Bilen, Behiye Bobaroğlu, Haro Cümbüşyan, Saliha Yavuz
Selim Bilen, avukat. Maltepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde lisans eğitimini aldıktan sonra fikir ve sanat eserleri ile medya hukuku alanında yüksek lisansını tamamladı. İstanbul’da yaşayan ve çalışan Bilen, 2010 yılından beri fikir ve sanat eserleri hukuku üzerine çalışıyor ve sanatçılara hukuki destek veriyor.
Behiye Bobaroğlu, Yıldız Teknik Üniversitesi Sanat Yönetimi Programı’nda lisans, Marmara Üniversitesi Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü’nde yüksek lisans öğrenimi gördü. Çeşitli kurum, sanatçı ve koleksiyoncularla koleksiyon, arşiv ve kütüphanecilik alanlarında çalışmalar yürüttü. Hâlen Arter’de Koleksiyon Yöneticisi olarak görev yapıyor ve Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Sanat Eserleri Konservasyonu ve Restorasyonu Bölümü’nde arşivleme üzerine ders veriyor.
Haro Cümbüşyan, bir sosyal girişimci ve medya sanatı koleksiyoncusudur. Büyük şehirlerde sürdürülebilir gıda üretimi ve tüketiminin tasarım, teknoloji ve politikalarına odaklanan İstanbul merkezli bir sosyal girişim olan EK BİÇ YE İÇ‘in kurucu direktörüdür. Öncesinde, özel sanat koleksiyonlarını geçici olarak kamuya ve eleştirel incelemeye açan, kâr amacı gütmeyen bir sanat girişimi olan collectorspace’i kurdu. Koleksiyoncuların sanat işlerine ve sanat ekosistemindeki paydaşlarına karşı etik sorumluluklarını kodlamayı amaçlayan Ethics of Collecting girişiminin kurucu grubunda yer aldı. Hâlen SAHA Derneği (İstanbul) ve Centre d’Art Contemporain Genève (Cenevre) Yönetim Kurulu’nda, Protocinema (New York/İstanbul) ve HEK (Basel) Danışma Kurulu’nda, MoMA Media and Performance (New York) ve Kunsthaus Zürich, Gruppe Junge Kunst (Zürih) Alım Komitesi’nde, LOOP Video Fair (Barselona) Seçici Kurulu’nda görev almaktadır.
Ferda Çağlayan, Marmara Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi’nden mezun oldu. 2002-2019 yıllarında Özel MEF Okulları ve MEF Üniversitesi’nde fotoğraf dersleri verdi. 2000-2021 yıllarında Atlas Dergisi, Atlas Tarih, Atlas Tatil, Evrensel Kültür, Mimarist, Beşiktaş Artı, Magma, Virüs dergilerinde ve Sanatatak sitesinde yazı ve fotoğrafları yayımlandı. Kadıköy Heykelleri kitabı 2018’de Kadıköy Belediyesi Kültür Yayınları tarafından yayımlandı. Kamusal alanda heykel ve Türk heykeline ilişkin araştırmalarının çıktılarını Salt, Pera Müzesi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi ve Marmara Üniversitesi’nde sundu. 2021-2023 yıllarında İBB Kamusal Sanat Danışma Kurulu üyesi olarak görev aldı. Türkiye resim, heykel ve fotoğraf tarihiyle ilgili araştırma projelerini sürdürüyor.
Osman Erden, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Sanat Tarihi Bölümü’nde öğretim üyesi. Doktorasını 2011’de, MSGSÜ’de Batı Sanatı ve Çağdaş Sanat Programı’nda “Türkiye’de Güncel Sanat Alanını Şekillendiren Unsurlar” başlıklı teziyle tamamladı. 2008-2011 yıllarında Uluslararası Sanat Eleştirmenleri Derneği (AICA) Türkiye Şubesi’nin yönetim kurulunda yer aldı; 2011-2014 yıllarında başkanlık görevini yürüttü. Modern Sanatın Kısa Tarihi kitabı 2016’da yayımlandı. Hâlen Erken Dönem Modern Sanatı ve Almanya’da Nazi İktidarının Kültür Politikaları kitapları üzerine çalışmalarını sürdürüyor.
Ayşe H. Köksal, Özyeğin Üniversitesi Mimarlık ve Tasarım Fakültesi’nde öğretim üyesi. Boğaziçi Üniversitesi Tarih Bölümü’nden mezun olduktan sonra, yüksek lisansını European Studies of Society, Science and Technology Programı’nda; doktora çalışmasını İstanbul Teknik Üniversitesi Sanat Tarihi Programı’nda tamamladı. Fulbright bursuyla Tufts University’de sanat tarihçisi Prof. Dr. Andrew McClellan ile müze teorileri üzerine çalışma imkânı buldu. College Arts Association üyesi olan Köksal, E-Skop Sanat Tarihi ve Eleştiri Dergisi‘nin editörlerindendir. Köksal’ın çeşitli ulusal ve uluslararası dergilerde akademik ve eleştiri yazıları bulunmaktadır. Resim ve Heykel Müzesi: Bir Varoluş Öyküsü adlı kitabı 2021’de İletişim tarafından yayımlanmıştır.
Ali Şentürk, Antalya’da yaşayan bir sanatçı. Lisans ve yüksek lisans eğitimini Hacettepe Üniversitesi Heykel Bölümü’nde tamamladı. Heykel, resim, fotoğraf, video, performans mecralarında üretiyor. Operasyon Kamusal Alan (2013-süregelen) enstalasyonunda, 2000’lerden itibaren kamusal alan ya da iç mekânda kırılan, yıkılan, saldırıya uğrayan ve tartışmalı bulunan heykelleri belgeledi. 2017’de Faruk Sade Sanat Fonu’nu (FSSF) alan proje, aynı adla kitaplaştırıldı.
Saliha Yavuz, sanatçı hakları, belgeleri, inisiyatifler ve kolektifler, Türkiye’de sanat alanındaki örgütlenmeler, sanat emekçilerinin hakları üzerine araştırıyor. 2014’ten bu yana seminerler veriyor, sanat yayınlarına yazılar yazıyor. Artwalk İstanbul’un kurucusu, İzmir’deki Hayy Açık Alan kurucu ortağı, ARD Collection Arşiv ve Projeler Koordinatörü, Omuz Dayanışma ve Paylaşım Ağı gönüllü kolaylaştırıcılarındandır. AICA Türkiye üyesidir.
