90
Hangi güncel nesneler gelecekte
arkeolojik önem taşıyabilir?

Michael Rakowitz
Açık Sinema

Sanatçı Michael Rakowitz, SALT tarafından, arkeolojik çalışmaların günlük yaşam içerisinde nasıl işlev görebileceğine dair fikirleri araştıran ve SALT Galata’da 22 Kasım’da açılacak Geçmişe Hücum: Osmanlı İmparatorluğu’nda Arkeolojinin Öyküsü, 1753-1914 sergisinin tarihsel anlatımına göndermede bulunan bir müdahele üretmeye davet edildi. 2010 yılında İstanbul’da bir ay geçiren sanatçı, kentin tarihi mekânlarında ve Cihangir’deki antika dükkanlarında, bize farklı tarihi dönemleri inceleme ve anlama olanağı sağlayan hangi tür değerli eşyanın, rastgele nesnenin ve hatta ıvır zıvırın geride bırakıldığını keşfetti.

Rakowitz, bu müdahele için birbiriyle bağlantılı üç farklı proje oluşturmayı planlıyor. Sanatçı ilk olarak, İstanbul’daki farklı kuşaklardan pek çok kişiyi, evlerinden, kişisel koleksiyonlarından ya da gündelik yaşamlarından arkeolojik önem taşıyabilecek bir nesne seçmeye davet ediyor. Bu nesnenin, İstanbul’daki yaşam koşulları ile geçmiş ya da güncel sosyal çevreleri, mevcut zevkleri, davranış biçimlerini ve gündelik yaşamın ekonomik şartlarını tanımlamaya yardımcı nitelikte olması gerekiyor. Sanatçı, sunulan nesneler arasından projenin kavramsal yaklaşımına uygun olanları, Geçmişe Hücum: Osmanlı İmparatorluğu’nda Arkeolojinin Öyküsü, 1753-1914 için hazırladığı enstalasyonu bağlamında sergilemeyi talep edecek. Bu gündelik eşya ya da kişisel nesneler, İstanbul Arkeoloji Müzesi’nden ödünç alınmış obje ve kitaplarla ilişki içerisinde güncel bir kültür enstitüsü ortamında sergilenecek. Bu sayede, yalnızca sergilenen nesnelerin gerçek değerleri sorgulanmakla kalmayacak; aynı zamanda, kültürel statüleri belirleyip, neyin muhafaza edilmesi gerektiğine karar veren kurumsal otorite de eleştiri süzgecinden geçirilecek.

Katılımcılar, projeye uygun bulunan nesneleri bir sözleşmeyle sergi süresince ödünç verebilir ya da insanlığın arkeolojik tarihi ile bellek ve geçmişi düşünme biçimlerimizi belgeleyen kalıcı bir koleksiyona bağışlayabilirler. Projeye katkıda bulunan herkese, cömert katılımları karşılığında 1875 tarihli 1 Lira’lık Osmanlı banknotunun bir replikası sunulacak. Sanatçı SALT Beyoğlu’nda yapacağı konuşmada, müdahalesinin bir diğer parçası olarak yeniden üretilen bu banknotun tarihi önemi ile bu çalışmanın nedenlerine de değinecek.

Sanatçı Michael Rakowitz (1973, New York) Chicago ve New York’ta yaşıyor ve çalışıyor. 1998 yılında başlattığı ve hâlen devam etmekte olan paraSITE projesi, binaların ısıtma, havalandırma ya da klima çıkışlarına bağlanarak şişirilen ve evsizler için barınak olarak kullanılan yapılardan oluşuyor. Rakowitz’in işleri P.S.1 MoMA, MassMOCA, Castello di Rivoli, 16. Sidney Bienali, 10. İstanbul Bienali, 8. Sharjah Bienali, Tiran Bienali, Cooper-Hewit Ulusal Tasarım Trienali ve Transmediale 05’te sergilenmiştir. New York’ta Lombard-Freid Projects’te, Torino’da Alberto Peola Arte Contemporanea’da ve Stadtturmgalerie/Kunstraum Innsbruck’ta solo sergiler açan sanatçının kamusal projesi Return 2006 yılında, New York’ta Creative Time’da sunulmuştur. Rakowitz, 2008 Creative Capital Grant, Sharjah Bienali Jüri Ödülü, 2006 New York Foundation for the Arts Mimari ve Çevresel Yapılar Burs Ödülü, 2003 Dena Foundation Ödülü ve 2002 UNESCO DESIGN 21 Büyük Ödülü’nün sahibidir. Solo sergilerinden The worst condition is to pass under a sword which is not one’s own, 2010 yılında Londra’da Tate Modern’de yer almış; yeni projesi The Breakup ise, Al Ma’mal Foundation for Contemporary Art in Jerusalem’de Ekim 2010’da sunulmuştur. Rakowitz, hâlen Northwestern Üniversitesi’nde sanat kuramı ve pratiği alanında doçent olarak ders vermektedir.

Konuşma dili İngilizce’dir.