Mimarlığın Uç Beyi Nezih Eldem
Çevrimiçi
Kemali Söylemezoğlu için Taşkışla çizimi (1979)
SALT Araştırma, Nezih Eldem Arşivi
SALT Araştırma, Nezih Eldem Arşivi
SALT Araştırma, mimar, eğitimci ve ressam Nezih Eldem’in (1921-2005) arşivini, Kalebodur desteğiyle çalışmaları yürütülen Mimarlık ve Tasarım Arşivi kapsamında erişime açmaya hazırlanıyor. Arşivin sayısallaştırma ve kataloglama süreçlerine eşlik etmek üzere geliştirilen ve konuşma, söyleşi, blog yazısı ve arşiv sunumlarından oluşan yeni bir program dizisiyle Eldem’in mimar, eğitimci ve ressam olarak üretimlerinin yakından incelenmesi amaçlanıyor.
Meslektaşı Sevinç Hadi tarafından “mimarlığın uç beyi”* olarak nitelenen Eldem’in öğrencilik yıllarından akademik ve mesleki yaşamına uzanacak bu programlarda mimarlık, şehircilik, restorasyon ve müzecilik anlayışlarıyla iç mekân tasarımına verdiği önem tartışmaya açılacak. Türkiye’de mimari eğitim ekollerinin evrimi, İtalya’yla bilgi ve deneyim aktarımı gibi konularda rolünün irdelenmesiyle 20. yüzyılda mimarlık ve tasarımın gelişimine dair özgün okumalara olanak sağlanacak.
2021’de sürmesi planlanan programlar 14 Kasım’da, Uğur Tanyeli ve Bülent Tanju’nun söyleşisiyle başlayacak. Çevrimiçi ortamda gerçekleştirilecek buluşmada, Eldem’in mimar, tasarımcı ve akademisyen kimliği; eğitime yaklaşımı ve yapılarında ayrıntılara dikkati; 1950’ler ve 1960’lar İtalyan mimarisiyle ortaklıklarıyla Türkiye mimarlık tarihindeki yeri değerlendirilecek. Söyleşinin ayrıntılı duyurusu, saltonline.org ve SALT Online sosyal medya kanallarından yapılacak.
SALT Araştırma’nın Nezih Eldem program dizisi, mimarın pratikleri üzerine çalışan veya düşünmeye istekli araştırmacıların öneri ve katkılarına açıktır. İletişim: salt.research@saltonline.org
SALT Araştırma Mimarlık ve Tasarım Arşivi, Kalebodur tarafından desteklenmektedir.
* “Şair İlhan Berk’e ‘şiirin uç beyi’ diyorlar. Ben de Nezih Eldem’i ‘mimarlığın uç beyi’ olarak görüyorum.” (“Zihnin Ellere Akışı”, Mimarlık, Sayı: 412, Mart-Nisan 2020)
NEZİH ELDEM (1921-2005)
1921 yılında İstanbul, Eyüp’te doğdu. Uşak ve Denizli’de geçen ilkokul yıllarının ardından ortaokulu Vefa Erkek Lisesi’nde tamamladı. 14 yaşındayken üyesi olduğu Güzel Sanatlar Birliği’nin 1935 ile 1946 arasında düzenlenen bütün sergilerinde resimleriyle yer aldı ve Şevket Dağ, İbrahim Çallı, Sami Yetik gibi ressamlarla yakın ilişkiler kurdu. 1939’da Kabataş Erkek Lisesi’nden mezun olan Eldem, Devlet Güzel Sanatlar Akademisi’nde mimarlık eğitimine başladı ve öğrenimi boyunca Sedad Hakkı Eldem’in çalışmalarına katıldı. 1944’teki mezuniyetinin ardından, Emin Onat’ın yeniden yapılandırdığı Yüksek Mühendis Mektebi’nin Mimarlık Şubesi’nde, Rölöve ve Serbest Resim derslerini vermek üzere öğretmen oldu. Yüksek Mühendis Mektebi’nin İstanbul Teknik Üniversitesi’ne (İTÜ) dönüştürülmesinden sonra 1946’da Bina Bilgisi III kürsüsünde eğitim veren Paul Bonatz’ın asistanlığını üstlendi. 1948’de “İdari ve Ticari Büro Binaları” başlıklı teziyle yeterlilik unvanına hak kazandı. Akademi’de öğrenciyken Anıtkabir proje yarışmasına katılan Rüknettin Güney’e perspektif çizimleri yaptı. Emin Onat’tan İtalya’da üretilen Anıtkabir mozaikleriyle ilgili çalışma teklifi alınca, 1952’de Milano’ya gitti; iki yıl boyunca, Bonatz’ın hazırladığı araştırma programı doğrultusunda, Domus dergisinin kurucusu mimar ve endüstriyel tasarımcı Gio Ponti’nin Politecnico di Milano’daki [Milano Politeknik Üniversitesi] derslerini takip etti ve bürosunda çalıştı. 1954’te İstanbul’a dönen Eldem, İtalya’da tanıştığı Bruno Zevi’nin öğretilerinden yola çıkarak hazırladığı “Modern Mimari ve İtalya” başlıklı teziyle doçent oldu. 1962’de profesörlük unvanına hak kazandı; 1973’te Mekân Örgütlenmesi ve Donatımı Kürsüsü’nün kurulmasına öncülük ederek kürsü başkanı oldu. 1988’de emekli olduktan sonra İTÜ’de proje atölyesi yürütücülüğüne ve mimari üretimlerine devam etti. Kuruluşundan itibaren Mimarlar Odası Yönetim Kurulu üyeliği yapan ve 1980’li yılların ortalarına kadar “UNESCO Uzmanı” sıfatıyla koruma ve pilot proje çalışmaları yürüten Eldem, 1998’de Mimarlar Odası tarafından Sinan Ödülü’ne layık görüldü.
Meslektaşı Sevinç Hadi tarafından “mimarlığın uç beyi”* olarak nitelenen Eldem’in öğrencilik yıllarından akademik ve mesleki yaşamına uzanacak bu programlarda mimarlık, şehircilik, restorasyon ve müzecilik anlayışlarıyla iç mekân tasarımına verdiği önem tartışmaya açılacak. Türkiye’de mimari eğitim ekollerinin evrimi, İtalya’yla bilgi ve deneyim aktarımı gibi konularda rolünün irdelenmesiyle 20. yüzyılda mimarlık ve tasarımın gelişimine dair özgün okumalara olanak sağlanacak.
2021’de sürmesi planlanan programlar 14 Kasım’da, Uğur Tanyeli ve Bülent Tanju’nun söyleşisiyle başlayacak. Çevrimiçi ortamda gerçekleştirilecek buluşmada, Eldem’in mimar, tasarımcı ve akademisyen kimliği; eğitime yaklaşımı ve yapılarında ayrıntılara dikkati; 1950’ler ve 1960’lar İtalyan mimarisiyle ortaklıklarıyla Türkiye mimarlık tarihindeki yeri değerlendirilecek. Söyleşinin ayrıntılı duyurusu, saltonline.org ve SALT Online sosyal medya kanallarından yapılacak.
SALT Araştırma’nın Nezih Eldem program dizisi, mimarın pratikleri üzerine çalışan veya düşünmeye istekli araştırmacıların öneri ve katkılarına açıktır. İletişim: salt.research@saltonline.org
SALT Araştırma Mimarlık ve Tasarım Arşivi, Kalebodur tarafından desteklenmektedir.
* “Şair İlhan Berk’e ‘şiirin uç beyi’ diyorlar. Ben de Nezih Eldem’i ‘mimarlığın uç beyi’ olarak görüyorum.” (“Zihnin Ellere Akışı”, Mimarlık, Sayı: 412, Mart-Nisan 2020)
NEZİH ELDEM (1921-2005)
1921 yılında İstanbul, Eyüp’te doğdu. Uşak ve Denizli’de geçen ilkokul yıllarının ardından ortaokulu Vefa Erkek Lisesi’nde tamamladı. 14 yaşındayken üyesi olduğu Güzel Sanatlar Birliği’nin 1935 ile 1946 arasında düzenlenen bütün sergilerinde resimleriyle yer aldı ve Şevket Dağ, İbrahim Çallı, Sami Yetik gibi ressamlarla yakın ilişkiler kurdu. 1939’da Kabataş Erkek Lisesi’nden mezun olan Eldem, Devlet Güzel Sanatlar Akademisi’nde mimarlık eğitimine başladı ve öğrenimi boyunca Sedad Hakkı Eldem’in çalışmalarına katıldı. 1944’teki mezuniyetinin ardından, Emin Onat’ın yeniden yapılandırdığı Yüksek Mühendis Mektebi’nin Mimarlık Şubesi’nde, Rölöve ve Serbest Resim derslerini vermek üzere öğretmen oldu. Yüksek Mühendis Mektebi’nin İstanbul Teknik Üniversitesi’ne (İTÜ) dönüştürülmesinden sonra 1946’da Bina Bilgisi III kürsüsünde eğitim veren Paul Bonatz’ın asistanlığını üstlendi. 1948’de “İdari ve Ticari Büro Binaları” başlıklı teziyle yeterlilik unvanına hak kazandı. Akademi’de öğrenciyken Anıtkabir proje yarışmasına katılan Rüknettin Güney’e perspektif çizimleri yaptı. Emin Onat’tan İtalya’da üretilen Anıtkabir mozaikleriyle ilgili çalışma teklifi alınca, 1952’de Milano’ya gitti; iki yıl boyunca, Bonatz’ın hazırladığı araştırma programı doğrultusunda, Domus dergisinin kurucusu mimar ve endüstriyel tasarımcı Gio Ponti’nin Politecnico di Milano’daki [Milano Politeknik Üniversitesi] derslerini takip etti ve bürosunda çalıştı. 1954’te İstanbul’a dönen Eldem, İtalya’da tanıştığı Bruno Zevi’nin öğretilerinden yola çıkarak hazırladığı “Modern Mimari ve İtalya” başlıklı teziyle doçent oldu. 1962’de profesörlük unvanına hak kazandı; 1973’te Mekân Örgütlenmesi ve Donatımı Kürsüsü’nün kurulmasına öncülük ederek kürsü başkanı oldu. 1988’de emekli olduktan sonra İTÜ’de proje atölyesi yürütücülüğüne ve mimari üretimlerine devam etti. Kuruluşundan itibaren Mimarlar Odası Yönetim Kurulu üyeliği yapan ve 1980’li yılların ortalarına kadar “UNESCO Uzmanı” sıfatıyla koruma ve pilot proje çalışmaları yürüten Eldem, 1998’de Mimarlar Odası tarafından Sinan Ödülü’ne layık görüldü.
