Sentez ve Montaj:
Özer Kabaş Yazıları
Salt, 1950'lerden günümüze Türkiye sanat araştırmaları kapsamında Sentez ve Montaj: Özer Kabaş Yazıları adlı e-yayını PDF ve EPUB formatlarında erişime sunuyor. Kurumun 2021 sonbaharında sanatçı, eğitimci ve yazar Özer Kabaş (1934-1998) üzerine başlattığı arşiv ve araştırma sürecinin ilk çıktısı olan yayın, Kabaş'ın 1966 ile 1997 yılları arasındaki yazılarını, kendisiyle yapılan söyleşileri ve bir yuvarlak masa toplantısının dökümünü bir araya getiriyor. Yazılara, sanatçının vefatının ardından Zeynep Rona tarafından Ayşe ve Ercümend Kalmık Vakfı'nda düzenlenen Özer Kabaş'ın Bıraktığı İzler toplantısının dökümü ile Vasıf Kortun'un, Kabaş'ın yazılarına dair bir metni eşlik ediyor. Adını sanatçının 1969 tarihli Türk Resminde Montaj makalesinden alan Sentez ve Montaj, 2023 yılı başında basılı kitap olarak da yayımlanacak.
Kabaş'ın sanat tarihi ve eğitimi üzerine yazdığı yazılar; sanat, tasarım ve sinemadan insan, çevre ve siyaset ilişkilerine uzanan çok yönlü bir literatür sunuyor. Sanatçının pratiğini ve düşüncelerini kendisinden öğrenme olanağı veren bu yazıların yanı sıra Kortun'un bu yayın için kaleme aldığı Yale'den Gelen Adam: Özer Kabaş Yazıları başlıklı metin, Kabaş'ı daha az bilinen eğitimci ve sanat düşünürü yönleriyle ele alıyor. Kabaş ve Sezer Tansuğ, Ömer Uluç, Yılmaz Zenger katılımıyla gerçekleştirilen yuvarlak masa toplantısı, sinema ile resim ilişkisini irdeliyor. Zeynep Rona'nın, sanatçının vefatından kısa bir süre sonra düzenlediği Özer Kabaş'ın Bıraktığı İzler toplantısının dökümünde ise Kabaş, yakınları Oya Başak, Jale Erzen, Cevat Çapan, İclal Erentürk, Süleyman Saim Tekcan, Engin Cezzar, Mete Yalçın, Ali Teoman Germaner ve Gülriz Sururi'nin anıları üzerinden anlatılıyor.
Sentez ve Montaj, Kabaş'ın sanatın farklı disiplinlerine ilgisi, sanat eğitimine yaklaşımı ve ortama katkılarını aktarmayı amaçlayan ilk proje. Arşivindeki zanaat, tasarım ve sinemaya ilişkin kaynaklar, temel tasarım eğitimi üzerine notları, çalışmaları ve tezleri, Kabaş üzerine incelenmeyi bekleyen pek çok olası konuyu barındırıyor.
Dijitalleştirme ve kataloglama çalışmaları devam eden arşiv, sanatçının işlerine, eğitimine ve akademik çalışmalarına, öğretim üyeliği boyunca Robert Kolej ve İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi'ndeki tecrübelerine ışık tutan fotoğraf, dia, belge ve efemera gibi malzemeleri içeriyor. 2023'ün ilk aylarında çevrimiçi erişime açılacak koleksiyon Salt Araştırma'da Ahmet Öktem, Altan Gürman (Arter iş birliğinde), Cengiz Çekil, Gülsün Karamustafa, Hüseyin Bahri Alptekin, İsmail Saray, Mustafa Altıntaş, Nur Koçak, Serhat Kiraz, Tomur Atagök ve Yusuf Taktak'ın da aralarında bulunduğu sanatçı arşivlerine katılacak. Türkiye sanat ortamının bir dönemine bütüncül bir bakış sunan bu kaynaklar ve Kabaş'ın yakınlarıyla gerçekleştirilen görüşmeler ile araştırma genişletilecek.
Özer Kabaş Hakkında
1934'te Mersin'de doğdu. 1946'da girdiği Robert Kolej'de tiyatro ve spor faaliyetleriyle ilgilendi; Cevat Çapan'la Köşebaşı, Engin Cezzar'la Jül Sezar oyunlarında oynadı. 1957'de Robert Kolej (bugünkü adıyla Boğaziçi Üniversitesi) Makine Mühendisliği Bölümü'nden mezun oldu. 1957-1962 yıllarında ABD'de Yale School of Art'ta eğitim gördü. 1961'de Resim Bölümü'nden lisans derecesini aldı. Josef Albers, Bernard Chaet, Neil Welliver, William H. Bailey, Richard Claude Ziemann, Rico Lebrun, Gabor Peterdi, Sewell Sillman, Peter Milton, Jack Tworkov gibi sanatçıların öğrencisi oldu. 1962 yılında desen dalında birincilikle ödüllendirildiği lisansüstü derecesini aldı. Aynı yıl Ross-Talalay Gallery'de (New Haven, ABD) ilk kişisel sergisini açtı.
Kabaş, 1964-1974 yıllarında Robert Kolej'de (Boğaziçi Üniversitesi) öğretim üyesi olarak görev yaptı. 12 Mart 1971'de kapatılan Robert Kolej Sinema Kulübü'nün danışmanlığını yürüttü. Türkiye'de ilk kısa film şenliğini başlatan kulübün 1967'de düzenlenmesine vesile olduğu I. Hisar Kısa Film Yarışması'nda 16 mm dalında İstanbul Hatırası filmi ile birincilik ödülü aldı. Öğretim üyeliğinin yanı sıra öğrenciler için sosyal bir merkez olan ve tiyatroyu da kapsayan "Social Hall"un yöneticiliğini yaptı; burada sergiler ve konferanslar düzenledi. Aptullah Kuran ile birlikte sanat tarihi dersleri de veren Kabaş, 1971'de İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi Temel Sanat Eğitimi Kürsüsü'ne (yarı zamanlı) katılarak ders vermeye başladı ve ressam Altan Gürman, heykeltıraş Ali Teoman Germaner, mimar Erkal Güngören ile birlikte Temel Sanat Eğitimi dersinin çekirdek kadrosunu oluşturdu. Aynı yıl, kardeşleri Mehmet ve Vedat Kabaş ile Urart Sanat Atölyesi'ni kurarak modern takı tasarımına öncülük etti. 1973 yılında Akbank Yaratıcı Gücü Teşvik Yarışması'nın seramik ve metal işleri (kuyumculuk) dalında üçüncülük ödülü aldı. 1974'te Akademi'nin öğretim kadrosuna katıldıktan kısa bir zaman sonra Urart'tan ayrıldı.
Kabaş, 1976'da Altan Adalı, Ali Teoman Germaner, Seyyit Bozdoğan, Mehmet Güleryüz ve Altan Gürman ile birlikte Devlet Güzel Sanatlar Galerisi'ndeki (Ankara) İstanbul'dan 6.6.6.6.6.6 Ressam grup sergisine katıldı. Aynı dönemde denizin akışkanlık ve değişkenliğinin yağlıboyayla karşılaşması üzerine yoğunlaştı; deniz, emek, insan ilişkisine yöneldi. Deniz sanat pratiğini şekillendirdi ve yaşamında çok önemli bir yer tuttu.
1976'da İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi Temel Sanat Eğitimi Kürsüsü'nde Gestalt kuramı, enformasyon estetiğine dayalı temel tasarım eğitimi gibi çalışma alanlarından beslenen Tüm-Çevresel Gerçekçilik: Bildirişim ve Sibernetik Kuramları Açısından Plastik Sanatların Oluşumuna Bir Bakış başlıklı yeterlik tezini verdi. 1980'de aynı kurumda Resim Anasanat Dalı'nda Plastik Sanatlara Özgü Temel Çizim ve Tasarım Uygulamalarında Bildirişimsel Yaklaşım başlıklı doçentlik tezini hazırladı. Köy Postası (1979) gravürü ile 1. Günümüz İstanbul Sanatçıları Açıkhava Sergisi'nde Özgün Baskı Başarı Ödülü kazanan sanatçılar arasında yer aldı. 1981'de Güzel Sanatlar Eğitiminde Temel Tasarım ve Temel Desen Dersinin Yöntemli Bir Uygulama Çalışması adlı eğitim kitabını kaleme aldı. 1985'te Mimar Sinan Üniversitesi Resim Anasanat Dalı'nda doçent kadrosuna atandı, 1990'da profesör oldu.
1991'den itibaren Resim Anasanat Dalı Başkanlığı yapan Özer Kabaş, 1998 yılında yaşama veda etti.
***
Sentez ve Montaj: Özer Kabaş Yazıları
Türkçe, 356 sayfa ©2022 Salt/Garanti Kültür A.Ş. (İstanbul)
ISBN: 978-605-69760-4-9
Araştırma ve Yayıma Hazırlayanlar: Tuğçe Kaplan, Vasıf Kortun, Sezin Romi
Metin Editörü: Ezgi Yurteri
Metinler: Özer Kabaş, Vasıf Kortun
Katkıda Bulunanlar: Ali Teoman Germaner, Ayşe Gönüllüleroğlu, Cevat Çapan, Engin Cezzar, Gülriz Sururi, İclal Erentürk, Jale Erzen, Mete Yalçın, Onat Kutlar, Oya Başak, Ömer Uluç, Rauf Gönenç, Sezer Tansuğ, Süleyman Saim Tekcan, Yılmaz Zenger, Zeynep Rona
Grafik Tasarım ve Uygulama: Özge Cebeci
Salt e-yayın şablonları Project Projects (bugünkü adıyla Wkshps) tarafından geliştirilmiştir.
Kabaş'ın sanat tarihi ve eğitimi üzerine yazdığı yazılar; sanat, tasarım ve sinemadan insan, çevre ve siyaset ilişkilerine uzanan çok yönlü bir literatür sunuyor. Sanatçının pratiğini ve düşüncelerini kendisinden öğrenme olanağı veren bu yazıların yanı sıra Kortun'un bu yayın için kaleme aldığı Yale'den Gelen Adam: Özer Kabaş Yazıları başlıklı metin, Kabaş'ı daha az bilinen eğitimci ve sanat düşünürü yönleriyle ele alıyor. Kabaş ve Sezer Tansuğ, Ömer Uluç, Yılmaz Zenger katılımıyla gerçekleştirilen yuvarlak masa toplantısı, sinema ile resim ilişkisini irdeliyor. Zeynep Rona'nın, sanatçının vefatından kısa bir süre sonra düzenlediği Özer Kabaş'ın Bıraktığı İzler toplantısının dökümünde ise Kabaş, yakınları Oya Başak, Jale Erzen, Cevat Çapan, İclal Erentürk, Süleyman Saim Tekcan, Engin Cezzar, Mete Yalçın, Ali Teoman Germaner ve Gülriz Sururi'nin anıları üzerinden anlatılıyor.
Sentez ve Montaj, Kabaş'ın sanatın farklı disiplinlerine ilgisi, sanat eğitimine yaklaşımı ve ortama katkılarını aktarmayı amaçlayan ilk proje. Arşivindeki zanaat, tasarım ve sinemaya ilişkin kaynaklar, temel tasarım eğitimi üzerine notları, çalışmaları ve tezleri, Kabaş üzerine incelenmeyi bekleyen pek çok olası konuyu barındırıyor.
Dijitalleştirme ve kataloglama çalışmaları devam eden arşiv, sanatçının işlerine, eğitimine ve akademik çalışmalarına, öğretim üyeliği boyunca Robert Kolej ve İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi'ndeki tecrübelerine ışık tutan fotoğraf, dia, belge ve efemera gibi malzemeleri içeriyor. 2023'ün ilk aylarında çevrimiçi erişime açılacak koleksiyon Salt Araştırma'da Ahmet Öktem, Altan Gürman (Arter iş birliğinde), Cengiz Çekil, Gülsün Karamustafa, Hüseyin Bahri Alptekin, İsmail Saray, Mustafa Altıntaş, Nur Koçak, Serhat Kiraz, Tomur Atagök ve Yusuf Taktak'ın da aralarında bulunduğu sanatçı arşivlerine katılacak. Türkiye sanat ortamının bir dönemine bütüncül bir bakış sunan bu kaynaklar ve Kabaş'ın yakınlarıyla gerçekleştirilen görüşmeler ile araştırma genişletilecek.
Özer Kabaş Hakkında
1934'te Mersin'de doğdu. 1946'da girdiği Robert Kolej'de tiyatro ve spor faaliyetleriyle ilgilendi; Cevat Çapan'la Köşebaşı, Engin Cezzar'la Jül Sezar oyunlarında oynadı. 1957'de Robert Kolej (bugünkü adıyla Boğaziçi Üniversitesi) Makine Mühendisliği Bölümü'nden mezun oldu. 1957-1962 yıllarında ABD'de Yale School of Art'ta eğitim gördü. 1961'de Resim Bölümü'nden lisans derecesini aldı. Josef Albers, Bernard Chaet, Neil Welliver, William H. Bailey, Richard Claude Ziemann, Rico Lebrun, Gabor Peterdi, Sewell Sillman, Peter Milton, Jack Tworkov gibi sanatçıların öğrencisi oldu. 1962 yılında desen dalında birincilikle ödüllendirildiği lisansüstü derecesini aldı. Aynı yıl Ross-Talalay Gallery'de (New Haven, ABD) ilk kişisel sergisini açtı.
Kabaş, 1964-1974 yıllarında Robert Kolej'de (Boğaziçi Üniversitesi) öğretim üyesi olarak görev yaptı. 12 Mart 1971'de kapatılan Robert Kolej Sinema Kulübü'nün danışmanlığını yürüttü. Türkiye'de ilk kısa film şenliğini başlatan kulübün 1967'de düzenlenmesine vesile olduğu I. Hisar Kısa Film Yarışması'nda 16 mm dalında İstanbul Hatırası filmi ile birincilik ödülü aldı. Öğretim üyeliğinin yanı sıra öğrenciler için sosyal bir merkez olan ve tiyatroyu da kapsayan "Social Hall"un yöneticiliğini yaptı; burada sergiler ve konferanslar düzenledi. Aptullah Kuran ile birlikte sanat tarihi dersleri de veren Kabaş, 1971'de İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi Temel Sanat Eğitimi Kürsüsü'ne (yarı zamanlı) katılarak ders vermeye başladı ve ressam Altan Gürman, heykeltıraş Ali Teoman Germaner, mimar Erkal Güngören ile birlikte Temel Sanat Eğitimi dersinin çekirdek kadrosunu oluşturdu. Aynı yıl, kardeşleri Mehmet ve Vedat Kabaş ile Urart Sanat Atölyesi'ni kurarak modern takı tasarımına öncülük etti. 1973 yılında Akbank Yaratıcı Gücü Teşvik Yarışması'nın seramik ve metal işleri (kuyumculuk) dalında üçüncülük ödülü aldı. 1974'te Akademi'nin öğretim kadrosuna katıldıktan kısa bir zaman sonra Urart'tan ayrıldı.
Kabaş, 1976'da Altan Adalı, Ali Teoman Germaner, Seyyit Bozdoğan, Mehmet Güleryüz ve Altan Gürman ile birlikte Devlet Güzel Sanatlar Galerisi'ndeki (Ankara) İstanbul'dan 6.6.6.6.6.6 Ressam grup sergisine katıldı. Aynı dönemde denizin akışkanlık ve değişkenliğinin yağlıboyayla karşılaşması üzerine yoğunlaştı; deniz, emek, insan ilişkisine yöneldi. Deniz sanat pratiğini şekillendirdi ve yaşamında çok önemli bir yer tuttu.
1976'da İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi Temel Sanat Eğitimi Kürsüsü'nde Gestalt kuramı, enformasyon estetiğine dayalı temel tasarım eğitimi gibi çalışma alanlarından beslenen Tüm-Çevresel Gerçekçilik: Bildirişim ve Sibernetik Kuramları Açısından Plastik Sanatların Oluşumuna Bir Bakış başlıklı yeterlik tezini verdi. 1980'de aynı kurumda Resim Anasanat Dalı'nda Plastik Sanatlara Özgü Temel Çizim ve Tasarım Uygulamalarında Bildirişimsel Yaklaşım başlıklı doçentlik tezini hazırladı. Köy Postası (1979) gravürü ile 1. Günümüz İstanbul Sanatçıları Açıkhava Sergisi'nde Özgün Baskı Başarı Ödülü kazanan sanatçılar arasında yer aldı. 1981'de Güzel Sanatlar Eğitiminde Temel Tasarım ve Temel Desen Dersinin Yöntemli Bir Uygulama Çalışması adlı eğitim kitabını kaleme aldı. 1985'te Mimar Sinan Üniversitesi Resim Anasanat Dalı'nda doçent kadrosuna atandı, 1990'da profesör oldu.
1991'den itibaren Resim Anasanat Dalı Başkanlığı yapan Özer Kabaş, 1998 yılında yaşama veda etti.
Sentez ve Montaj: Özer Kabaş Yazıları
Türkçe, 356 sayfa ©2022 Salt/Garanti Kültür A.Ş. (İstanbul)
ISBN: 978-605-69760-4-9
Araştırma ve Yayıma Hazırlayanlar: Tuğçe Kaplan, Vasıf Kortun, Sezin Romi
Metin Editörü: Ezgi Yurteri
Metinler: Özer Kabaş, Vasıf Kortun
Katkıda Bulunanlar: Ali Teoman Germaner, Ayşe Gönüllüleroğlu, Cevat Çapan, Engin Cezzar, Gülriz Sururi, İclal Erentürk, Jale Erzen, Mete Yalçın, Onat Kutlar, Oya Başak, Ömer Uluç, Rauf Gönenç, Sezer Tansuğ, Süleyman Saim Tekcan, Yılmaz Zenger, Zeynep Rona
Grafik Tasarım ve Uygulama: Özge Cebeci
Salt e-yayın şablonları Project Projects (bugünkü adıyla Wkshps) tarafından geliştirilmiştir.
