Şiirleme ve Kitap Lansmanı
Sanat Yoluyla İnsan İlişkileri Kurmak: 1990'dan Günümüze Belgrad Sanat Kolektifi Škart

Salt Araştırma

Bağımsız küratör ve yazar Seda Yıldız’ın Škart kolektifi ve grafik tasarımcı Rob van Leijsen ile birlikte tasarladığı Neyin Ne Olduğu Ne Bilinsin? programı, Sanat Yoluyla İnsan İlişkileri Kurmak: 1990’dan Günümüze Belgrad Sanat Kolektifi Škart kitabının lansmanı ve şiir performansı ile başlıyor.

1990’larda savaşın patlak verdiği Belgrad’daki bir atölyede başlayan Škart, sonraki otuz yıl boyunca köklü sanat kurumlarının dışında, toplulukları bir araya getirmeyi amaçlayan yaratıcı projeler üzerine çalışır. Marjinal gruplar, sivil toplum kuruluşları ve savaş karşıtı hareketlerle iş birlikleri geliştirerek sanat dünyası ile gündelik hayatın mevcut hiyerarşilerinin içinde ve etrafında faaliyet gösterir. Kolektifin akışkan ve ilişkiye dayalı sanat anlayışı, hangi aracıyla olursa olsun (şiir, nakış, grafik tasarım, koro veya radyo yayını) birlikteliğe, açık ve erişilebilir altyapılar oluşturmaya yönelik bir kendiliğinden örgütlenme ile tarif edilir. Bu yaklaşım, sokak performanslarından Venedik Mimarlık Bienali’ne katılıma kadar farklı etkinliklerde kendini gösterir. Farklı toplumsal deneyimler, farklı bağıntılar yaratır.

Seda Yıldız’ın editörlüğünde hazırlanan kitap; Škart üyeleriyle yapılan söyleşiler, şiirler, görseller ve çizimlerin yanı sıra Zdenka Badovinac, Branislav Dimitrijević ve Milica Pekić’in metinleriyle kolektifin 1990’lardan günümüze uzanan pratiğinin izlerini sürüyor.

8 Haziran Perşembe günü saat 18.30’da Salt Galata’daki Salt Araştırma mekânında gerçekleştirilecek program herkesin katılımına açık ve ücretsizdir. Etkinlik dili İngilizce’dir.

Building Human Relations Through Art: Belgrade Art Collective Škart from 1990 to Present
İngilizce, 240 sayfa ©Onomatopee, 2022
ISBN: 978-94-93148-82-6
Editör: Seda Yıldız
Yazarlar: Zdenka Badovinac, Branislav Dimitrijević, Milica Pekić, Seda Yıldız
Grafik Tasarım: Rob van Leijsen


Škart, 1990’da Belgrad Üniversitesi Mimarlık Fakültesi’nin grafik tasarım stüdyosunda kuruldu. Şiir, müzik, grafik tasarım ve alternatif eğitim alanlarında çalışan kolektifin ilk on yılına (1990-2000), kendi imkânlarıyla ürettikleri (samizdat) savaş karşıtı direniş projeleri ile bu projelerin sokaklardaki paylaşımı damga vurdu. Grup, ikinci on yılında (2000-2010) yeni kolektif ve inisiyatiflerin kurucuları arasında yer aldı: Horkeškart ve Proba koroları, Deca sa meseca ve AprilZMAJun çocuk koroları, Defiant Pensioners şiir grubu, NONpractical Women nakış grubu. 2010’dan bu yana mekâna özgü atölyeler ile hareketli şiir formu, çizgi roman, belgesel illüstrasyon ve film deneyleri odaklı çalışmalar gerçekleştiriyor.

Seda Yıldız (İstanbul, 1989), Hamburg ve İstanbul’da yaşayan bağımsız küratör ve yazar. Sanat, tasarım ve edebiyat eğitimi alan Yıldız, küratörlük, yazarlık ve editörlük alanlarındaki disiplinlerarası çalışmalarında sanatçı kolektifleri ile arşivleme pratiklerine odaklanır. Sanatın kamusallaştırılmasına yönelik iş birliği odaklı yaklaşımların yanı sıra şenlik ve arkadaşlık kavramları pratiğinde öne çıkar. Hâlen Kunstpavillon & Neue Galerie Innsbruck (2023) ve Škuc Gallery Ljubljana’da (2023) gerçekleştirilecek küratöryel projeler üzerinde çalışmaktadır.

Rob van Leijsen (Tilburg, 1983), Cenevre, İsviçre merkezli multidisipliner grafik tasarımcı ve yazar. HEAD-Genève Görsel İletişim Bölümü’ndeki öğretim üyeliğinin yanı sıra kendi tasarım stüdyosunda çalışmalar yapmaktadır. 2012’de mezuniyet projesi “Art Handling in Oblivion” ile HEAD-Genève’de tasarım mekânları ve iletişim alanında yüksek lisans derecesini aldı. Savaş zamanında çalınan beş sanat koleksiyonunu bir araya getiren katalog çalışması, 2014’te Edition Fink tarafından yayımlandı. Son kitabı Copy, Tweak, Paste: Methods of Appropriation in Reenacted Artists’ Books [Kopyala, Değiştir, Yapıştır: Yeniden Yayımlanan Sanatçı Kitaplarında Temellük Yöntemleri] (Editions Clinamen, 2020) ise çift dilli bir denemeden oluşmaktadır.