OSMANLI İSTANBUL’UNDA KADIN BANİ YAPILARI HARİTASI

İşveren Sergisi için hazırlanan Osmanlı İstanbul’unda Kadın Bani Yapıları Haritası, genellikle hanedana, yönetici elite ya da ulema hanelerine mensup; ekonomik ve yer yer siyasi iktidara sahip kadınlarca dört buçuk asır içerisinde inşa ettirilmiş çeşitli yapıları bir araya getirir. Haritada, çoğu hayır hasenat niteliğinde olan bu yapılardan bugüne ulaşanlar ile artık var olmasa da konumu bilinenler yer alır. İçerik, Osmanlı’da kadın baniliğine ilişkin kaynakların yanı sıra, geç İmparatorluk ve erken Cumhuriyet dönemlerinden sigorta, yangın, istikamet haritaları ve sokak rehberleri temelinde hazırlanmıştır. 1913-1946 aralığından hava fotoğrafları ve haritalardan derlenen kıyı çizgisi ile 1927 yılı sokak dokusu esas alınarak geçiş sürecine en yakın coğrafi ve kentsel kurgu temsil edilir.

Bitmiş bir üründen ziyade açık uçlu bir düşünme aracı olarak tasarlanan haritanın yeni kaynaklarla dönüştürülmesi ve yeni sorular ile araştırmalara vesile olması amaçlanır. Harita, yöntemsel olarak düzleminin temsil kapasitesiyle sınırlandırılmıştır; içerdikleri kadar içermedikleriyle söz söyleme eğilimindedir: gayrimüslim ve/veya seçililerden daha alt sosyoekonomik düzeyde kadın banilerin haritada olmaması, literatürde bir tartışma zemini eksikliğine işaret eder. Kadın baninin, inşa ettirdiği yapının üretim sürecinde etkin bir aktör olarak değerlendirilmesinden ötürü, erkekler tarafından yaptırılıp kadınlara hediye veya tahsis edilmiş olan ve bu nedenle kadın adlarıyla bilinen yapılar da mevcut değildir. Konumlardan ölçeklere, mimari ayrıntılardan onarımlara tüm inşaat etkinliklerine bakan harita, bu yolla kadının şehirdeki izini takip ederken şehirleşmedeki rolünü araştırır.

Araştırma ve içerik: Firuzan Melike Sümertaş
Haritalama: Firuzan Melike Sümertaş ve Murat Tülek
Yayıma hazırlayan: Başak Çaka, Can Gümüş ve Gökcan Demirkazık

İşveren Sergisi
13 Eylül-26 Kasım 2017
SALT Galata