Salt Araştırma
Seretonin Arşivi
Seretonin II (Yedikule Gazhanesi, İstanbul, 1992), broşür, Tasarım, Sayı: 29, Kasım 1992
Salt Araştırma, Sergi Arşivi
Çağatay Karaçizmeli’nin izniyle
Salt Araştırma, Sergi Arşivi
Çağatay Karaçizmeli’nin izniyle
Kültür alanında iş birliği ve fikir paylaşımı içerisinde olan bir grubun kolektif girişimiyle İstanbul’da düzenlenen Seretonin I (Feshane, 1989) ve Seretonin II (Yedikule Gazhanesi, 1992) sergilerinin arşivi archives.saltresearch.org‘da erişime açıldı.
Salt Araştırma’daki sergi arşivleri arasına eklenen koleksiyon, Seretonin‘in düzenleyicilerinden Cana Dölay ile Çağatay Karaçizmeli’nin kişisel arşivlerinden paylaştıkları belge, kupür ve fotoğrafları içeriyor. İsim seçiminden düzenlendiği mekânlara, içeriğinden sponsorluk arayışları ve basın duyurularına kadar tüm sergi sürecine dair yazılı ve görsel malzemeleri bir araya getiren koleksiyonun, farklı kaynaklardan arşiv materyalleriyle geliştirilmesi amaçlanıyor.
Seretonin sergilerinin adı, “Serotonin” olarak doğru yazımıyla değil, sanatçıların kullandığı şekliyle Türkiye güncel sanat tarihine geçer. Arhan Kayar, Cana Dölay ve Çağatay Karaçizmeli tarafından düzenlenen Seretonin I, 3-18 Ekim 1989 tarihlerinde Haliç kıyısındaki Feshane’de yer alır. 2. İstanbul Bienali ile aynı zamanda gerçekleşen sergide, düzenleyicilerin yanı sıra Atilla Özdemiroğlu, Gürel Yontan, Komet, Korhan Gümüş, Tan Oral ve Türkel Minibaş’tan oluşan bir grup sanatçı, tasarımcı ve mimarın işleri sunulur. Restorasyon öncesi son kez içinde tekstil makinelerinin de bulunduğu özgün hâliyle kullanılan mekân, sergi süresince yeni katılım ve müdahalelere açık kalarak enstalasyon ve performanslara sahne olur.
14 Ekim-1 Kasım 1992 tarihlerinde Yedikule Gazhanesi’nde düzenlenen Seretonin II, “yaşayan bir mekânda yaşayan etkinlikler” olarak tanıtılır. Sergi süresince mekânda ateş, gaz ve kömür temaları altında bir dizi performans, proje ve iş ortaya koyulur. O dönemde 24 saat aralıksız hava gazı üretiminin devam ettiği Gazhane’de üç vardiya hâlinde toplam 103 işçi çalışmaktadır. Sanatçı, izleyici ve işçiler arasında kurulan diyalog ile birlikte mekân, işçilerin erken emeklilik gibi taleplerini dile getirdikleri bir hak mücadelesi alanına da dönüşür.
Şehrin kültür envanterindeki endüstriyel yapıları mesken tutan etkinlikler, disiplinlerarası üretim ve yatay ilişkilere öncelik vermesiyle Türkiye sergiler tarihinde hatırı sayılır bir yer edinir. Erişilebilen arşiv materyallerinden derlenen Seretonin Arşivi, söz konusu sergilerin dönemin kültür ortamındaki yeri ve Feshane ile Yedikule Gazhanesi’nin dönüşüm sürecine ilişkin kaynakları da içermektedir.
Salt Araştırma ve Programlar ekibinden Tuğçe Kaplan’ın Seretonin sergilerine ev sahipliği yapan iki yapının şehir dinamikleriyle ilişkili dönüşümünü irdelediği “Seretonin Sahnelerine Şehirsel Bir Bakış: Feshane” ve “Seretonin Sahnelerine Şehirsel Bir Bakış: Yedikule Gazhanesi” ile Seretonin II sergisi katılımcılarından Eliza Proctor’un etkinliğin kolektif ruhuna ithafen kaleme aldığı “’Çay ve Kömür’ Üzerine” başlıklı yazılar Salt Blog’da okunabilir.
Salt Araştırma Sanat Arşivi
Salt Araştırma bünyesinde derlenen ve 2 milyonun üzerinde belgeyi içeren dijital arşivler “Sanat”, “Mimarlık ve Tasarım” ile “Kent, Toplum ve Ekonomi” alanlarını kapsar. Sanat Arşivi’ndeki koleksiyonlar, Türkiye’de 1950 sonrası sanat tarihine odaklanır; müze, inisiyatif ve dernek gibi sanat kuruluşlarına ait belgelerin yanı sıra küratörler ile sanatçıların üretimlerine ve dönemin sanat ortamına dair arşivleri içerir. Sergi arşivlerinde ise 1950 sonrası Türkiye’de düzenlenen tarihî öneme sahip sergilere ilişkin yazılı ve görsel belgeler yer alır.
Salt Araştırma’daki sergi arşivleri arasına eklenen koleksiyon, Seretonin‘in düzenleyicilerinden Cana Dölay ile Çağatay Karaçizmeli’nin kişisel arşivlerinden paylaştıkları belge, kupür ve fotoğrafları içeriyor. İsim seçiminden düzenlendiği mekânlara, içeriğinden sponsorluk arayışları ve basın duyurularına kadar tüm sergi sürecine dair yazılı ve görsel malzemeleri bir araya getiren koleksiyonun, farklı kaynaklardan arşiv materyalleriyle geliştirilmesi amaçlanıyor.
Seretonin sergilerinin adı, “Serotonin” olarak doğru yazımıyla değil, sanatçıların kullandığı şekliyle Türkiye güncel sanat tarihine geçer. Arhan Kayar, Cana Dölay ve Çağatay Karaçizmeli tarafından düzenlenen Seretonin I, 3-18 Ekim 1989 tarihlerinde Haliç kıyısındaki Feshane’de yer alır. 2. İstanbul Bienali ile aynı zamanda gerçekleşen sergide, düzenleyicilerin yanı sıra Atilla Özdemiroğlu, Gürel Yontan, Komet, Korhan Gümüş, Tan Oral ve Türkel Minibaş’tan oluşan bir grup sanatçı, tasarımcı ve mimarın işleri sunulur. Restorasyon öncesi son kez içinde tekstil makinelerinin de bulunduğu özgün hâliyle kullanılan mekân, sergi süresince yeni katılım ve müdahalelere açık kalarak enstalasyon ve performanslara sahne olur.
14 Ekim-1 Kasım 1992 tarihlerinde Yedikule Gazhanesi’nde düzenlenen Seretonin II, “yaşayan bir mekânda yaşayan etkinlikler” olarak tanıtılır. Sergi süresince mekânda ateş, gaz ve kömür temaları altında bir dizi performans, proje ve iş ortaya koyulur. O dönemde 24 saat aralıksız hava gazı üretiminin devam ettiği Gazhane’de üç vardiya hâlinde toplam 103 işçi çalışmaktadır. Sanatçı, izleyici ve işçiler arasında kurulan diyalog ile birlikte mekân, işçilerin erken emeklilik gibi taleplerini dile getirdikleri bir hak mücadelesi alanına da dönüşür.
Şehrin kültür envanterindeki endüstriyel yapıları mesken tutan etkinlikler, disiplinlerarası üretim ve yatay ilişkilere öncelik vermesiyle Türkiye sergiler tarihinde hatırı sayılır bir yer edinir. Erişilebilen arşiv materyallerinden derlenen Seretonin Arşivi, söz konusu sergilerin dönemin kültür ortamındaki yeri ve Feshane ile Yedikule Gazhanesi’nin dönüşüm sürecine ilişkin kaynakları da içermektedir.
Salt Araştırma ve Programlar ekibinden Tuğçe Kaplan’ın Seretonin sergilerine ev sahipliği yapan iki yapının şehir dinamikleriyle ilişkili dönüşümünü irdelediği “Seretonin Sahnelerine Şehirsel Bir Bakış: Feshane” ve “Seretonin Sahnelerine Şehirsel Bir Bakış: Yedikule Gazhanesi” ile Seretonin II sergisi katılımcılarından Eliza Proctor’un etkinliğin kolektif ruhuna ithafen kaleme aldığı “’Çay ve Kömür’ Üzerine” başlıklı yazılar Salt Blog’da okunabilir.
Salt Araştırma Sanat Arşivi
Salt Araştırma bünyesinde derlenen ve 2 milyonun üzerinde belgeyi içeren dijital arşivler “Sanat”, “Mimarlık ve Tasarım” ile “Kent, Toplum ve Ekonomi” alanlarını kapsar. Sanat Arşivi’ndeki koleksiyonlar, Türkiye’de 1950 sonrası sanat tarihine odaklanır; müze, inisiyatif ve dernek gibi sanat kuruluşlarına ait belgelerin yanı sıra küratörler ile sanatçıların üretimlerine ve dönemin sanat ortamına dair arşivleri içerir. Sergi arşivlerinde ise 1950 sonrası Türkiye’de düzenlenen tarihî öneme sahip sergilere ilişkin yazılı ve görsel belgeler yer alır.
