Hisar Kısa Film Yarışması (1967-1970)
Özer Kabaş, İstanbul Hatırası (1967) filminin çekimleri esnasında, Eminönü (İstanbul)
Salt Araştırma, Özer Kabaş Arşivi
Salt Araştırma, Özer Kabaş Arşivi
Hisar Kısa Film Yarışması araştırma projesi, Salt’ın sanatçı, eğitimci ve yazar Özer Kabaş (1934-1998) üzerine yürüttüğü arşiv çalışmaları kapsamında başladı. Kabaş’ın yazıları ve arşivindeki kaynaklar hem festivalin özgünlüğünü hem de bu konudaki literatürün yetersizliğini ortaya çıkardı.
Alternatif sinemaya ilgi duyan bir grup öğrenci 1963’te Robert Kolej Sinema Kulübü’nü (RKSK) kurar. Kabaş, 1964-1974 yıllarında Robert Kolej Yüksek Okulu’nda (bugün Boğaziçi Üniversitesi) öğretim üyesi olarak görev yaptığı dönemde kulübün danışmanlığını yürütür. Kültür alanında eleştirel tutumu olan aydınları da çevresine katan kulübün ilk kamu faaliyeti 1966’da yayımlanmaya başlayan Görüntü dergisidir. Devrimci sinema, kısa filmler ve örgütlü mücadele konularında kuramsal tartışmalara yer veren derginin mesul müdürü ve kulübün danışmanı Özer Kabaş’tır.
RKSK, 1967 yılında özgürleştirici bir sinema ufkuyla Türkiye’nin ilk yıllık kısa film festivalini gerçekleştirir. 8mm ve 16mm filmlerin yarıştığı Hisar Kısa Film Yarışması, kendisini Türkiye sinemasında Yeşilçam’a alternatif olarak konumlandırır. Sinematek ve film gösterimlerinin ötesine geçerek kısa film pratiğini güçlendirme çabasındadır. Dört yıl süren festivalde kurgu, belgesel ve animasyonun da bulunduğu yüzü aşkın kısa film yer alır. İlk yılında “James Baldwin Ödülü” de dâhil olmak üzere farklı ödüller verilir.
Kuzgun Acar, Mustafa Aslıer, Atilla Dorsay, Mengü Ertel, Ali Gevgilili, Onat Kutlar, Aziz Nesin, Sami Şekeroğlu, Yılmaz Zenger gibi isimler yarışmanın jüri üyeleri arasında yer alır. Doğrudanlık ve deneyselliğin sağladığı fırsat, Yeşilçam’ın hâkim olduğu melodramatik ve kaderci sinema endüstrisinin aksine, demokratik ve politik duruşları mümkün kılar. Dönemin önde gelen sinema eleştirmeni Onat Kutlar’ın deyimiyle “sinemanın molotof kokteyli”ne dönüşen kısa filmlerin yer aldığı festival, 1971 askerî müdahalesiyle birlikte sona erer.
Hisar Kısa Film Yarışması üzerine sürdürülen araştırma kapsamında gerçekleştirilen programların kaydına Salt’ın YouTube kanalından erişilebilir. Deniz Tortum’un, Kabaş’ın I. Hisar Kısa Film Yarışması’nda 16mm dalında birincilik ödülü alan İstanbul Hatırası (1967) filmini odağına aldığı “Hisar’da Yeni Bir Gerçekçilik: İstanbul Hatırası” ile Bülent Becan’ın, yarışmanın organizasyonuna dair anekdotlar paylaştığı “Hisar Kısa Film Yarışması (1967-1970) Üzerine” başlıklı yazılar ise Salt Blog’da okunabilir.
Alternatif sinemaya ilgi duyan bir grup öğrenci 1963’te Robert Kolej Sinema Kulübü’nü (RKSK) kurar. Kabaş, 1964-1974 yıllarında Robert Kolej Yüksek Okulu’nda (bugün Boğaziçi Üniversitesi) öğretim üyesi olarak görev yaptığı dönemde kulübün danışmanlığını yürütür. Kültür alanında eleştirel tutumu olan aydınları da çevresine katan kulübün ilk kamu faaliyeti 1966’da yayımlanmaya başlayan Görüntü dergisidir. Devrimci sinema, kısa filmler ve örgütlü mücadele konularında kuramsal tartışmalara yer veren derginin mesul müdürü ve kulübün danışmanı Özer Kabaş’tır.
RKSK, 1967 yılında özgürleştirici bir sinema ufkuyla Türkiye’nin ilk yıllık kısa film festivalini gerçekleştirir. 8mm ve 16mm filmlerin yarıştığı Hisar Kısa Film Yarışması, kendisini Türkiye sinemasında Yeşilçam’a alternatif olarak konumlandırır. Sinematek ve film gösterimlerinin ötesine geçerek kısa film pratiğini güçlendirme çabasındadır. Dört yıl süren festivalde kurgu, belgesel ve animasyonun da bulunduğu yüzü aşkın kısa film yer alır. İlk yılında “James Baldwin Ödülü” de dâhil olmak üzere farklı ödüller verilir.
Kuzgun Acar, Mustafa Aslıer, Atilla Dorsay, Mengü Ertel, Ali Gevgilili, Onat Kutlar, Aziz Nesin, Sami Şekeroğlu, Yılmaz Zenger gibi isimler yarışmanın jüri üyeleri arasında yer alır. Doğrudanlık ve deneyselliğin sağladığı fırsat, Yeşilçam’ın hâkim olduğu melodramatik ve kaderci sinema endüstrisinin aksine, demokratik ve politik duruşları mümkün kılar. Dönemin önde gelen sinema eleştirmeni Onat Kutlar’ın deyimiyle “sinemanın molotof kokteyli”ne dönüşen kısa filmlerin yer aldığı festival, 1971 askerî müdahalesiyle birlikte sona erer.
Hisar Kısa Film Yarışması üzerine sürdürülen araştırma kapsamında gerçekleştirilen programların kaydına Salt’ın YouTube kanalından erişilebilir. Deniz Tortum’un, Kabaş’ın I. Hisar Kısa Film Yarışması’nda 16mm dalında birincilik ödülü alan İstanbul Hatırası (1967) filmini odağına aldığı “Hisar’da Yeni Bir Gerçekçilik: İstanbul Hatırası” ile Bülent Becan’ın, yarışmanın organizasyonuna dair anekdotlar paylaştığı “Hisar Kısa Film Yarışması (1967-1970) Üzerine” başlıklı yazılar ise Salt Blog’da okunabilir.
